Zoologie

Lang geleden, toen heren nog hoge hoeden droegen en auto's een rariteit waren, toen de ZOO van Antwerpen nog 'Jardin Zoologique d'Anvers' heette, leefden er al exotische dieren in de stad aan de Schelde. Ze woonden vlakbij het Centraal Station, waar ze dienden als exotisch decor voor de zondagmiddagpromenade van de welgestelde burgerij. In de loop van de voorbije honderd jaar is de hele wereld veranderd. De dieren zelf zijn dezelfde gebleven en in die zin geprivilegieerde getuigen van wat de voorbije eeuw met ons heeft aangericht. In samenwerking met de ZOO van Antwerpen en het stadsproject 'O Dierbaar Antwerpen' stelt het Koninklijk Filmarchief een unieke bloemlezing samen met zelden vertoond filmmateriaal uit lang vervlogen tijden. De eerste beelden dateren van de jaren 1910, we ronden af in 1960. Naast de beelden zijn er ook beschouwingen bij de beelden van de hand van Bart Moeyaert, Peter Holvoet-Hanssen, Jeroen Olyslaegers, Jef Geeraerts, Joke van Leeuwen, Gerda van Cleemput, Tom Naegels, Ramsey Nasr, Els De Schepper, Robbe De Hert, Sigrid Spruyt en Eric De Kuyper. Voor de stille films werd muziek gecomponeerd door Hughes Maréchal.

INHOUD

In den dierentuin van Antwerpen [ca. 1910]
Stadsgezichten uit Schilderachtig Antwerpen gevolgd door In de dierentuin van Antwerpen. Achtereenvolgens krijgen we een panoramisch zicht op de havenstad vanuit de kathedraal, beelden van de Pelikaanstraat, de De Keyserlei en de Meir gefilmd van op een rijdende tram. In den dierentuin van Antwerpen toont het leven in de dierentuin, 'een der merkwaardigste van Europa', tussen de jaren 1907 en 1914. De laatste beelden zijn ingekleurd met de hand. De film wordt aan de piano begeleid door Hughes Maréchal.

'Gay twenties' [vóór 1930]
Compilatie van beeldfragmenten van het einde van de jaren twintig die de stad en de dierentuin in beeld brengen. De dierentuin komt hier vooral naar voren als ontmoetingsplaats. De beelden worden aan de piano begeleid door Hughes Maréchal.

1943: honderd jaar ZOO [1943-1944]
Actualiteitsbeelden uit de oorlogsjaren: Duitse soldaten en jongens en meisjes van de Hitler-Jugend marcheren in een optocht georganiseerd door de 'DeVlag' naar aanleiding van een herdenking van de Gulden Sporenslag. Via de Suikerrui, de Groenplaats, de Meir, de De Keyserlei en ten slotte het Astridplein gaat de optocht naar de conferentiezaal van de dierentuin. Ondanks de moeilijkheden veroorzaakt door de oorlog viert de ZOO van Antwerpen in 1943 zijn honderdjarig bestaan.

Bevrijding [1944]
Beelden van het Britse leger gemaakt bij de bevrijding van Antwerpen in 1944. We zien Duitse soldaten opgesloten in dierenkooien. Vervolgens worden lange rijen Duitse krijgsgevangenen op het Astridplein afgevoerd naar een volgende bestemming.

ZOOjournaal [1940 - 1960]
Compilatie van reportages, archiefbeelden en fragmenten uit bioscoopjournaals van de jaren veertig tot de jaren zestig. In 1948 vindt de plechtige inhuldiging plaats van een nieuw vogelpaleis en verwelkomt de ZOO nieuwe kostgangers uit Belgisch Congo, waaronder enkele exemplaren van de zeldzame okapi. In de jaren vijftig opent de ZOO zijn eigen vogelreservaat en komen in de luchthaven van Deurne dieren aan uit Soedan. In de jaren zestig zijn er grote verbouwingswerken om de dierenverblijven aan te passen aan de vereisten van de nieuwe tijden.

Zomer 1947 [1947]
Amateurfilm gemaakt in de zomer van 1947, waarin vooral de bezoeker in beeld verschijnt.

ZOO van mensen [1940-1960]
Bloemlezing van beeldmateriaal waarin de sociale, culturele en educatieve werking van de ZOO centraal staat: zooklassen voor kinderen, dans- en volksfeesten, een paasfeest voor de allerjongsten. Daarnaast nam de ZOO ook deel aan activiteiten die zich buiten de muren afspeelden, zoals de Antwerpse 'Ommeganck' van 1948.

Kijkjes achter de schermen [1949]
Educatieve film uit 1949 over de verzorging van de dieren 'achter de schermen'. Niet alleen de zieke, maar ook de gezonde dieren vragen de nodige aandacht.

Pension de famille [1955]
De vele dieren die in de Antwerpse dierentuin verblijven, kunnen rekenen op een legertje aan koks en keukenpersoneel die hen van aangepaste maaltijden voorziet. Om de levensomstandigheden van de dieren te verbeteren, worden wetenschappelijke tests uitgevoerd. Overleden dieren worden ontleed om de doodsoorzaak te achterhalen. Alles wordt zorgvuldig geregistreerd op fiches door de wetenschappelijke staf.

Naar het Oceanografisch Instituut van Monaco [1950]
Deze film, gemaakt in opdracht van de ZOO, is een beeldverslag van een retour Antwerpen - Monaco met als eindbestemming het Oceanografisch Instituut van Monaco, waar allerlei vissen en zeeschildpadden worden opgehaald. Tijdens de heenreis wordt de vrachtwagen van de Antwerpse ZOO vergezeld door de jeep van de gebroeders Vandevelde uit Kessel-Lo, die onderweg zijn naar Algerije voor hun jaarlijkse reptielenjacht. Eenmaal in Monaco aangekomen, gaat de filmploeg mee op de boot van het Instituut die elke dag uitvaart op zoek naar exotische vissoorten in de Middellandse Zee.

Gust [1953]
Film zonder geluid over Gust de gorilla - een van de bekendste dieren uit de ZOO - en zijn verzorger Samson. We volgen een dag uit het leven van de jonge Gust die nog niet zo lang geleden in de ZOO is toegekomen. De speelse gorilla wordt gewassen en verzorgd, medisch onderzocht en krijgt tijdens het speeluurtje het gezelschap van twee leeuwenwelpen en een teddybeer. Daarna volgt de wandeling in de tuin tussen de nieuwsgierige bezoekers. De film wordt begeleid aan de piano door Hughes Maréchal.

Een okapi voor koning Boudewijn [1955]
Een fragment uit Bwana Kitoko, de bekende documentaire van André Cauvin over de eerste reis van koning Boudewijn door Belgisch Congo en Ruanda-Urundi in 1955. In opdracht van de jachtofficier van het Gouvernement Generaal in Epulu vangt een pygmeeënstam een okapi in het oerwoud. Dit levende exemplaar wordt als reisherinnering geschonken aan Koning Boudewijn.

Singe Ali [vóór 1947]
'Wetenschappelijke' film waarin een zekere professor Vermeylen uitlegt hoe men het natuurlijke instinct van dieren kan ombuigen door middel van dressuur.

Madame Babylas aime les animaux [1911]
Vroege stille film van de Franse pionier Alfred Machin, die ook in België actief is geweest en hier onder meer een aantal burlesken heeft gefilmd. Madame Babylas houdt ontzettend veel van dieren en kan het niet laten om steeds nieuwe exemplaren in huis te nemen. Haar man kijkt wanhopig toe hoe het huis stilaan in een echte dierentuin verandert. Hij zint op wraak... Pianobegeleiding van Hughes Maréchal.

Lengte:140'
Taal: Nederlands, Frans
Ondertiteling en navigatie: Nederlands, Frans, Engels
Regio code: PAL (region free)